Ένταση, διαφωνίες, ανταγωνισµός! Σχέση στοργής ή οργής; Μητέρα και κόρη µοιράζονται συχνά όχι µόνο αγάπη αλλά και κόντρα… άνευ ορίων.
Από τον Μιχάλη Πατεράκη, Ψυχολόγο-Ψυχοθεραπευτή
Η σχέση μητέρας – κόρης στη σύγχρονη ελληνική οικογένεια είναι περίπλοκη. «Τι µπορώ να κάνω για να έρθω πιο κοντά στη µητέρα µου; Δεν µε καταλαβαίνει». «Η κόρη µου είναι όλο αντιρρήσεις. Δεν µε ακούει ποτέ!» Η µητέρα δηλώνει συχνά ανεπαρκής και θεωρεί την κόρη αντιρρησία και ατίθαση ενώ η κόρη νιώθει ότι η µητέρα της δεν την καταλαβαίνει και δεν την υποστηρίζει. Άλλοτε θυελλώδης και άλλοτε τρυφερή, η µοναδική σχέση µητέρας-κόρης χρειάζεται κοινή προσπάθεια και κατανόηση για να βρει ισορροπία και να ανταµείψει και τις δύο γυναίκες που τη µοιράζονται.
Η µητέρα ως πρότυπο
Η µητέρα θέλει να είναι το πρότυπο για την κόρη της. Θέλει η κόρη της να είναι σαν κι αυτή, γιατί είναι η συνέχειά της. Και η κόρη θέλει να γίνει σαν τη µητέρα της, χωρίς όµως να χάσει τη δική της ιδιοσυγκρασία, τον δικό της τρόπο να βλέπει τα πράγµατα και τη ζωή της. Όσο µεγαλώνει ένα κορίτσι και προχωράει στην εφηβεία τόσο περισσότερο θέλει να γίνεται ένα αυτόνοµο άτοµο.
Ο ανταγωνισµός
Αν η µητέρα προσπαθεί να επιβάλλεται στην κόρη, αν είναι επικριτική, απόµακρη ή αδιάφορη θα δηµιουργούνται προβλήµατα. Συχνά οι µητέρες είναι πολύ… εφευρετικές στο να ανταγωνίζονται τις κόρες τους. Ύπουλα και παθητικο-επιθετικά. Έτσι που να µη γίνεται εύκολα αντιληπτή η επίθεση. «Για ποιο λόγο συµπεριφέρονται έτσι;» Ένας είναι ο λόγος: ανταγωνισµός.
Οι αιτίες του ανταγωνισμού
Μια αιτία µπορεί να είναι η ζήλια προς τη νεότερη και οµορφότερη γυναίκα-κόρη. Μια άλλη µπορεί να είναι η επαγγελµατική επιτυχία που δεν είχε η µητέρα και που η κόρη σήµερα έχει κατακτήσει. Ένας άλλος λόγος είναι ότι ο πατέρας είναι πολύ δεµένος µε την κόρη, οπότε η µητέρα νιώθει παραµεληµένη. Αυτές και πολλές άλλες µπορεί να είναι οι αιτίες, αλλά ο βασικός πυρήνας είναι πάντοτε η αίσθηση του φόβου από την πλευρά της µητέρας ότι η κόρη της θα τη ρίξει από το «θρόνο» της.
Η στάση της κόρης
Δεν θα πρέπει να δηµιουργηθεί η εντύπωση ότι ο ανταγωνισµός οφείλεται αποκλειστικά στη µητέρα, διότι και η κόρη, από την πλευρά της, έχει τις δικές της ευθύνες. Η κόρη χρειάζεται συναισθηµατικά πάρα πολύ τη µητέρα της. Γνωρίζει πως οτιδήποτε κι αν της συµβεί µπορεί να τρέξει σε εκείνη. Ξέρει ότι µπορεί να την εµπιστευτεί. Ξέρει πως, ό,τι κι αν της τύχει, έχει κάπου να απευθυνθεί. Όµως, από την άλλη, δεν µπορούµε να παραλείψουµε το σηµαντικό γεγονός ότι διεκδικεί την τρυφερότητα και από τον πατέρα της, ο οποίος θα αποτελέσει και το βασικό πρότυπο του αυριανού άνδρα της. Ο ανταγωνισµός, λοιπόν, υποθάλπεται και από εκείνη και δεν είναι µονόπλευρος. Έτσι, µε το χρόνο, δηµιουργείται σιγά σιγά ένα «κλίµα» µεταξύ µητέρας και κόρης σε κάθε οικογένεια· µια «ατµόσφαιρα». Όταν δε η κόρη αρχίζει να µπαίνει στην εφηβεία, κατά την οποία υπάρχει από σωµατικής απόψεως «έκρηξη» ορµονών αλλά και ψυχολογική έξαρση, τότε ξεκινά µια περίοδος όπου πολλές οικογένειες βιώνουν συγκρούσεις. Είναι η στιγµή που η µητέρα πρέπει να αντιληφθεί το ρόλο της και να κρατήσει τις ισορροπίες.
Μητέρα και κόρη σε µεγαλύτερες οικογένειες
Αυτοί είναι µερικοί από τους βασικούς λόγους για τους οποίους δεν είναι τόσο εύκολο να υπάρξει µια πιο ισορροπηµένη σχέση µεταξύ µητέρας και κόρης. Ασφαλώς θα κατάλαβες ότι µέχρι τώρα, το παράδειγµα αναφερόταν σε µια τριµελή οικογένεια (µητέρα – πατέρας – κόρη). Φαντάσου πόσο πολυπλοκότερη γίνεται η σχέση µητέρας-κόρης σε µια οικογένεια όπου υπάρχουν περισσότερες από µία κόρες ή και γιοι. Το «σύστηµα» των συµµαχιών, των συγκρούσεων και των ασυνείδητων εκφράσεων αντιλαµβάνεσαι ότι είναι µοναδικό σε κάθε οικογένεια.
Η σχέση του ζευγαριού
Ένα µεγάλο κεφάλαιο και από τους πλέον σηµαντικούς παράγοντες που επηρεάζουν καταλυτικά τη σχέση µητέρας-κόρης είναι η σχέση του ζευγαριού, η οποία, εξάλλου, επηρεάζει και όλες τις υπόλοιπες σχέσεις στο «σύστηµα» που ονοµάζεται οικογένεια. Εάν η σχέση του ζευγαριού είναι αρκετά καλή, τότε και τα φαινόµενα ζήλιας και ανταγωνισµού θα είναι πιο ήπια και η κατάσταση πιο ισορροπηµένη. Στην Ελλάδα οι σχέσεις των παντρεµένων ζευγαριών έχουν αρχίσει να καλυτερεύουν τις τελευταίες δεκαετίες. Όµως, µέχρι και πριν από είκοσι χρόνια δεν ήταν καλές. Θεωρούσαµε ότι ήταν καλές έτσι όπως πορεύονταν µέσα στο µικρόκοσµό µας και µέσα στα όρια του ελλαδικού χώρου, όµως όχι µόνο δεν µπορούσαν να παράγουν ευχαρίστηση αλλά ήταν σε πάρα πολλές περιπτώσεις και κακοποιητικές για όλα τα µέλη της οικογένειας.
Η πιο συνηθισµένη µορφή κακοποίησης είναι η συναισθηµατική, χωρίς όµως να ξεχνάµε και τις περιπτώσεις σωµατικής βίας. Η σχέση του ζευγαριού είναι το πολύτιµο δεδοµένο που κρύβεται πίσω από κάθε θέµα που προκύπτει σε µια οικογένεια και, βέβαια, θα πρέπει να φροντίζουµε αυτή τη σχέση ως «κόρη» οφθαλµού.
Διάβασε επίσης:
Ετοιμάζεσαι να παντρευτείς; Αυτά είναι όσα πρέπει να έχει κάνει κάθε ζευγάρι πριν το γάμο
Τι γίνεται όταν έρχεται η ώρα το παιδί να αναλάβει το… ντάντεμα του γονιού;