Τι γίνεται αν έχεις ημικρανία που δεν σταματά; Υποφέρεις, παίρνεις φάρμακα και μετά πάλι το ίδιο. Υπάρχει περίπτωση η κατάσταση να μην είναι τόσο αθώα οπότε αν δεις ένα από τα παρακάτω… Σπεύσε αμέσως στον γιατρό!
Η ημικρανία είναι μια χρόνια διαταραχή που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες μέτριες έως έντονες κεφαλαλγίες, συχνά σε συνδυασμό με μια σειρά από συμπτώματα του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Η λέξη προέρχεται από την ελληνική γλώσσα και σημαίνει «πόνος στη μία πλευρά του κεφαλιού». Είναι σύνθετη λέξη, που αποτελείται από τα συνθετικά «ημί» («μισός») και κρανίο.
Συνήθως η κεφαλαλγία είναι μονομερής (επηρεάζοντας το μισό μέρος του κεφαλιού) και παλλόμενη (δηλαδή ο πόνος αυξομειώνεται σε ένταση), ενώ διαρκεί από 2 έως 72 ώρες. Τα συσχετιζόμενα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν ναυτία, έμετο, φωτοφοβία (αυξημένη ευαισθησία στο φως), φωνοφοβία (αυξημένη ευαισθησία στον ήχο) και πόνο ο οποίος γενικά επιδεινώνεται με τη σωματική δραστηριότητα.Έως και το ένα τρίτο των ανθρώπων με ημικρανία αντιλαμβάνονται μια αύρα: μια παροδική οπτική, αισθητική, λεκτική, ή κινητική διαταραχή που σηματοδοτεί ότι ο πονοκέφαλος θα επέλθει σύντομα.
Πέντε συχνές ερωτήσεις για την ημικρανία
Έχω συχνά πονοκέφαλο. Μπορεί να είναι ημικρανία;
Η ημικρανία είναι μια πολύ συχνή νευρολογική νόσος, που εκδηλώνεται με πονοκέφαλο μεταξύ άλλων συμπτωμάτων. Κάθε πονοκέφαλος δεν είναι απαραίτητα ημικρανία. Ωστόσο, με βάση κάποια χαρακτηριστικά, μπορούμε συνήθως να διακρίνουμε με ασφάλεια μεταξύ ημικρανίας και άλλων κεφαλαλγιών.
Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ημικρανίας είναι η μέτρια έως μεγάλη ένταση του πόνου, συνήθως η μονόπλευρη εντόπιση και ο σφύζων χαρακτήρας, η φωτοευαισθησία (ή ακόμη και η ηχοφοβία ή η οσμοφοβία), η επιδείνωση του πόνου με τις κινήσεις, η έναρξη σε νεαρή ηλικία, η ύπαρξη αύρας κ.α.
Ωστόσο, τα παραπάνω δεν αποτελούν απόλυτο κανόνα, καθώς δεν αποκλείεται η ημικρανία να εμφανίζεται ως σφίξιμο και βάρος σε όλο το κεφάλι. Επίσης, υπάρχει μεγάλη ποικιλία ως προς τη συχνότητα εμφάνισης και την ένταση και διάρκεια των επεισοδίων. Ένας ειδικός νευρολόγος πρέπει να αξιολογήσει τις κατάλληλες πληροφορίες από το ιστορικό του ασθενούς, ώστε να καταλήξει σε σωστή διάγνωση.
Πότε πρέπει να απευθυνθώ σε γιατρό για την ημικρανία;
Από τη στιγμή που θα τεθεί η διάγνωση της ημικρανίας, ο ασθενής πρέπει να λάβει οδηγίες για το πώς θα διαχειριστεί σωστά τα επεισόδια, έτσι ώστε να επηρεάζεται στο μικρότερο δυνατό βαθμό η ποιότητα ζωής του. Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο ασθενών που κλείνονται στο δωμάτιό τους κατά τις κρίσεις ημικρανίας για ώρες έως και ημέρες, υποφέροντας και νιώθοντας αβοήθητοι, λόγω μη αποτελεσματικότητας των αναλγητικών.
Υπάρχουν επίσης ασθενείς που έχουν συνηθίσει να ζούνε σχεδόν καθημερινά με τον πόνο, με ό, τι αυτό συνεπάγεται για τη διάθεσή τους, για την απόδοση στην εργασία τους, για τη σχέση με την οικογένειά τους, για ό, τι τελικά ονομάζουμε ποιότητα ζωής.
Ένας ασθενής, λοιπόν, που αισθάνεται ότι δεν αντιμετωπίζει επαρκώς τις κρίσεις του ή ένας ασθενής με συχνά επεισόδια (περισσότερες από 4 ημέρες ημικρανίας το μήνα) θα πρέπει να συμβουλευτεί το νευρολόγο του, ώστε να συζητήσουν πιθανές λύσεις του προβλήματος.
Υπάρχει θεραπεία για την ημικρανία;
Ακόμη και αν δεν υπάρχει οριστική θεραπεία για την ημικρανία, υπάρχουν πολλοί τρόποι παρέμβασης, ώστε να μειωθεί σημαντικά το φορτίο του πόνου στην καθημερινότητα των ασθενών.
Το κάθε επεισόδιο ημικρανίας μπορεί να γίνει πιο σύντομο και λιγότερο επώδυνο, αν εκπαιδευτεί ο ασθενής στην επιλογή του κατάλληλου αναλγητικού, στην έγκαιρη λήψη του καθώς και σε μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις, όπως π.χ. η καλή ενυδάτωση.
Πολύ σημαντικό ρόλο παίζει επίσης η προφυλακτική αγωγή έναντι της ημικρανίας, δηλαδή η καθημερινή (και όχι μόνο κατά το επεισόδιο της κεφαλαλγίας) αγωγή, η οποία στοχεύει στη μείωση της συχνότητας και της έντασης του πόνου. Υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια δοκιμασμένα θεραπευτικά σχήματα, με ουσίες όπως η προπρανολόλη, η φλουναριζίνη, η τοπιραμάτη ή οι ενέσεις αλλαντικής τοξίνης.
Πρόκειται για θεραπείες που έχουν καταφέρει να αλλάξουν προς το καλύτερο τις ζωές ασθενών που ταλαιπωρούνταν από συχνές και δύσκολες κρίσεις ημικρανίας. Είναι βέβαια γεγονός ότι οι παραπάνω θεραπείες δεν έχουν πάντα απόλυτη επιτυχία, ενώ ένας αριθμός ασθενών αναγκάζεται να τις εγκαταλείψει λόγω παρενεργειών. Το να αποδειχθεί όμως μια επιλογή ατυχής δε θα πρέπει να μας προδιαθέτει αρνητικά ως προς άλλες εναλλακτικές – και ευτυχώς υπάρχουν αρκετές. Γι’ αυτό το λόγο, έχει μεγάλη σημασία η συνεργασία γιατρού-ασθενούς, ώστε να μην απογοητευτεί ο ασθενής και να συνεχίσει την προσπάθεια, έως ότου βρεθεί η κατάλληλη για τον ίδιο θεραπεία.
Μια ολοκληρωμένη θεραπευτική παρέμβαση θα ήταν καλό να συμπεριλάβει και μη φαρμακευτικούς τρόπους αντιμετώπισης, όπως η άσκηση, η καλή διατροφή με τακτικά γεύματα, ο επαρκής ύπνος κτλ.
… Ναι, αλλά… δε θέλω να παίρνω φάρμακα!
Επί της ουσίας, δε θα έπρεπε να μας ανησυχεί η βραχυπρόθεσμη (6 μήνες έως ένα έτος) προφυλακτική αγωγή με ένα φάρμακο σχεδιασμένο έτσι ώστε να είναι ασφαλής η μακροχρόνια χορήγησή του, όσο η συχνή χρήση αναλγητικών, των οποίων η κατάχρηση είναι πολύ πιθανό να επιφέρει παρενέργειες. Μια πολύ σημαντική παρενέργεια είναι η κεφαλαλγία από κατάχρηση αναλγητικών, μια κατάσταση στην οποία η πολύ συχνή και μακροχρόνια λήψη αναλγητικών ουσιαστικά ανατροφοδοτεί την κεφαλαλγία και επαυξάνει το ήδη σημαντικό πρόβλημα.
Υπάρχουν εξελίξεις στην ημικρανία;
Μια πολύ ενθαρρυντική εξέλιξη είναι η κυκλοφορία μιας νέας κατηγορίας φαρμάκων προφυλακτικής αγωγής, των μονοκλωνικών αντισωμάτων που μπλοκάρουν τη δράση του νευροπεπτιδίου CGRP, δεσμεύοντας είτε το ίδιο το CGRP είτε τον υποδοχέα του. Πρόκειται για ένα νευροπεπτίδιο με σημαντικό ρόλο στην παθοφυσιολογία της ημικρανίας. Στις σχετικές μελέτες, η αγωγή με τα παραπάνω μονοκλωνικά αντισώματα μείωσε τις ημέρες ημικρανίας και τη λήψη αναλγητικών στους ασθενείς που έλαβαν τη θεραπεία, με ελάχιστες παρενέργειες, αντίστοιχες με αυτές του εικονικού φαρμάκου.
Από την πλευρά της αντιμετώπισης των μεμονωμένων κρίσεων, αναμένεται η κυκλοφορία των gepants, μιας κατηγορίας μορίων που επίσης μπλοκάρουν το CGRP.
Το μέλλον λοιπόν διαγράφεται αισιόδοξο για μια συχνότατη νευρολογική νόσο, της οποίας οι συνέπειες στην ποιότητα ζωής των ασθενών συχνά υποτιμούνται. Οι ασθενείς από την πλευρά τους δε χρειάζεται να θεωρούν τον πόνο ως δεδομένη κατάσταση, αλλά να αναζητούν τις υπαρκτές λύσεις στο πρόβλημά τους.
Δες και αυτό: Ιδρώνεις πολύ; Πότε είναι απαραίτητο να επισκεφθείς γιατρό
Ευαγγελία Μπούρα, MD, MSc
Νευρολόγος, Επ. συνεργάτις Β’ Νευρολογικής Κλινικής ΑΧΕΠΑ
