Οι ζαλάδες, η εξάντληση, η κακή διάθεση είναι συμπτώματα της πάθησης που κάνουν την καθημερινότητά σου δύσκολη. Δες τι είναι, τι την προκαλεί και πώς μπορείς να την προλάβεις. Τι μπορεί να συμβαίνει στα ερυθρά σου αιμοσφαίρια;
Πολλές φορές μπορεί να έχεις κοιμηθεί καλά, να μην έχεις συμπτώματα όπως πυρετό ή συνάχι και να νιώθεις εξάντληση. Μία επίσκεψη στο γιατρό ή μια εξέταση αίματος θα ρίξει περισσότερο φως στην κατάσταση του οργανισμού σου και έτσι θα ξέρεις τι πρέπει να κάνεις για να νιώσεις καλύτερα και να πολεμήσεις την εξάντληση και όχι μόνο!
Τι είναι η αναιμία και πώς συνδέεται με την εξάντληση
Ως αναιμία ορίζεται η ελάττωση της πυκνότητας της αιμοσφαιρίνης του αίματος κάτω από τα κατώτερα φυσιολογικά επίπεδα, λαμβάνοντας υπ’ όψιν το φύλο και την ηλικία του ατόμου. Έτσι στις μεν γυναίκες χρησιμοποιείται το όριο των 12 g/dl, στους δε άνδρες τα 13,5 g/dl.
Εξίσου σημαντικές παράμετροι για τον προσδιορισμό της αναιμίας είναι ο αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων και ο αιματοκρίτης. Χαρακτηρίζεται ως μια παθολογική κατάσταση στην οποία η συνολική μάζα των ερυθρών αιμοσφαιρίων είναι μικρότερη από τη φυσιολογική και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη μειωμένη ύπαρξη αιμοσφαιρίνης στο αίμα, της πρωτεΐνης δηλαδή που περιέχεται στα ερυθρά αιμοσφαίρια, και είναι απαραίτητη για τη μεταφορά του οξυγόνου στους ιστούς.
Ποια είναι τα συνηθέστερα αίτια αναιμίας
Οι αναιμίες διακρίνονται ανάλογα με την αιτία που τις προκαλεί σε αυτές που οφείλονται σε μειωμένη παραγωγή αίματος, σε αυτές που οφείλονται σε αυξημένη απώλεια αίματος και σε αυτές που οφείλονται σε αυξημένη καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Επίσης αναιμία μπορεί να προκληθεί από έλλειψη αιματινικών παραγόντων, δηλαδή, του σιδήρου, της βιταμίνης 12 και του φυλλικού οξέος, από διαταραχές στην παραγωγή της αιμοσφαιρίνης, όπως είναι η γνωστή μας μεσογειακή αναιμία, αλλά και από σπανιότερα αίτια, όπως κακοήθεις παθήσεις του αίματος (λευχαιμίες-λεμφώματα), αυτοάνοσα νοσήματα ή απλαστική αναιμία.
Αναιμία επίσης προκαλείται από αυξημένη απώλεια αίματος, όπως για παράδειγμα σε αιμορραγίες του γαστρεντερικού σωλήνα, στα ατυχήματα, αλλά και στον τοκετό και κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως.
Σήμερα χρησιμοποιούνται πολλές ταξινομήσεις των αναιμιών, με συνηθέστερη αυτή που βασίζεται στους ερυθροκυτταρικούς δείκτες και διακρίνει τις αναιμίες σε ορθοκυτταρικές (όπως στη οξεία απώλεια αίματος ή στην αιμόλυση), σε μικροκυτταρικές (όπως στην αναιμία από έλλειψη σιδήρου ή στη μεσογειακή αναιμία) και σε μεγαλοβλαστικές (όπως στην ανεπάρκεια βιταμίνης 12 και φυλλικού, στη χρόνια παγκρεατική ανεπάρκεια κλπ)
Μήπως εμφανίζεις κάποιο από τα παρακάτω συμπτώματα; Τότε είναι πολύ πιθανό να έχεις αναιμία και να χρειάζεται να συμβουλευθείς το γιατρό σου. Η αναιμία εκδηλώνεται κυρίως με εύκολη κόπωση, αδυναμία, εξάντληση και ευκολότερο λαχάνιασμα με μικρή προσπάθεια. Επίσης η πίεσή σου μπορεί να είναι χαμηλή, να παρουσιάζεις δηλαδή υπόταση. Έχεις παρατηρήσει ότι τα νύχια σου σπάνε πιο εύκολα; Ή ότι οι τρίχες των μαλλιών σου είναι ξηρές και εύθρυπτες;
Μήπως η γλώσσα σου είναι λεία και με πληγές; Έχεις αισθανθεί πονοκέφαλο ή ζάλη; Επίσης χλομάδα στο πρόσωπο, ταχυκαρδία, δύσπνοια ή ακόμα και νευρολογικά προβλήματα, όπως μουδιάσματα, να νιώθεις ότι περπατάς πάνω σε βαμβάκι, διαταραχές μνήμης ακόμα και κατάθλιψη, αποτελούν όλα συμπτώματα αναιμίας και χρήζουν περισσότερης διερεύνησης από το γιατρό σου!
Εκτός από την κλινική εξέταση, ο γιατρός θα σου προτείνει και επιπλέον εργαστηριακές εξετάσεις (γενική αίματος, φερριτίνη, άμεση και έμμεση coombs, μέτρηση δικτυοερυθροκυττάρων, η ολική σιδηροδεσμευτική ικανότητα, η τρανσφερρίνη και η ηλεκτροφόρηση αιμοσφαιρίνης) καθώς και την ενδεδειγμένη θεραπεία, η οποία περιλαμβάνει διά του στόματος θεραπεία με την χορήγηση σιδήρου και φυλλικού οξέος, παρεντερική (ενδοφλέβια δηλαδή) θεραπεία με σίδηρο, ενδομυϊκές ενέσεις βιταμίνης 12, χορήγηση υγρών και ανάπαυση.
Πώς μπορείς να προλάβεις την αναιμία και την εξάντληση
Με τακτικές ιατρικές εξετάσεις, που θα οδηγήσουν στην έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία. Ειδικά για τη σιδηροπενική αναιμία, που αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας αφού συνιστά τη συχνότερη εκδήλωση κακής θρέψης στον κόσμο και αφορά 2 δισεκατομμύρια άτομα παγκοσμίως και αποτελεί τη συχνότερη μορφή αναιμίας στον κόσμο και αφορά το 50% όλων των περιπτώσεων αναιμίας, τα αίτια περιορισμένης πρόσληψης ή απορρόφησης είναι: η κακή θρέψη στα παιδιά, η δυσαπορρόφηση, η μεγάλη απώλεια αίματος είτε από αιμορραγία είτε ακόμα και στην έμμηνο ρύση, η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια αλλά και η εγκυμοσύνη.
Οι πρώτες περιγραφές της σιδηροπενικής αναιμίας αναφέρονται από το 1500 π. Χ. και αφορούσαν ασθενείς που εμφάνιζαν ωχρότητα, οίδημα και δύσπνοια. Κατά τον 16ο και 17ο αιώνα χρησιμοποιήθηκε ο όρος «χλώρωση», για να περιγράψει μια διαταραχή συχνή στις νεαρές εφήβους, που δεν προσλάμβαναν επαρκή σίδηρο με την τροφή, ενώ παράλληλα είχαν υψηλές ανάγκες σε σίδηρο, λόγω απώλειας αίματος με την έμμηνο ρύση.
Ο William Shakespeare ανέφερε συχνά τον όρο χλώρωση στα έργα του, ενώ στο έργο «Ρωμαίος και Ιουλιέττα» περιγράφει την ωχρότητα της Ιουλιέττας σαν “green sickness”, πρασινίζουσα ωχρότητα. Πολλά χρόνια αργότερα διαπιστώθηκε ότι οι ασθενείς με χλώρωση εμφανίζουν αναιμία με ελαττωμένο σίδηρο στο αίμα.
Την ίδια εποχή πολλοί περιέγραψαν τη βελτίωση της χλώρωσης με τη χρήση ανθρακικού καλίου και θειϊκού σιδήρου. Από το 1920 και μετά χρησιμοποιήθηκε ο όρος «υπόχρωμη αναιμία» για να περιγράψει μια μορφή αναιμίας που εμφάνιζαν οι γυναίκες πέραν του 40ού έτους της ηλικίας, με πτωχή διατροφή, πολλαπλές κυήσεις και διαταραχές στην έμμηνο ρύση. Το 1932 οι Heath, Strauss και Castle επιβεβαίωσαν τη σιδηροπενία ως την κυριότερη αιτία υπόχρωμης αναιμίας.
Πώς επηρεάζουν διάφορες τροφές την αναιμία και πολεμούν την εξάντληση
Η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε σίδηρο, όπως το συκώτι, τα θαλασσινά, οι ξηροί καρποί, τα φασόλια και το σπανάκι, μπορούν να προλάβουν την έλλειψη σιδήρου. Επίσης η λήψη βιταμίνης C έχει ως αποτέλεσμα την καλύτερη απορρόφηση του σιδήρου, ενώ τροφές που εμποδίζουν την απορρόφηση του σιδήρου είναι τα γαλακτοκομικά, ο καφές, το αυγό και η σόγια.
H σιδηροπενική αναιμία αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας αφού αφορά το 50% όλων των περιπτώσεων αναιμίας, δηλαδή περίπου 2 δισεκατομμύρια άτομα παγκοσμίως.
Δες και αυτό: Αυτή είναι η νόσος με τα 1000 πρόσωπα – Μήπως «χτύπησε» και εσένα;
Από τη Δήμητρα Οικονομόπουλου – Αιματολόγος, επιμελήτρια στη Μονάδα Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών του ΓΝΑ “Ο Ευαγγελισμός”
