Η σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ) αποτελεί µέχρι και σήµερα ένα άλυτο µυστήριο για τους επιστήµονες. Με αφορµή την Παγκόσµια Ηµέρα που πλησιάζει, ζητήσαµε τη βοήθεια του νευρολόγου Στέλιου Δωρή για να µάθουµε περισσότερα για την ασθένεια που πλήττει κυρίως τους νέους.
Η σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ) είναι µια αυτοάνοση νόσος που επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστηµα, δηλαδή τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο µυελό. Όπως µας εξηγεί και ο νευρολόγος Στέλιος Δωρής «στη σκλήρυνση κατά πλάκας το περίβληµα που προστατεύει τις νευρικές ίνες (µυελίνη) καταστρέφεται, µε αποτέλεσµα να διαταράσσεται η µετάδοση µηνυµάτων από τον εγκέφαλο προς το σώµα αλλά και το αντίστροφο. Οι βλάβες που επέρχονται µπορεί να είναι µόνιµες ή αναστρέψιµες».
Από τι προκαλείται η σκλήρυνση κατά πλάκας
Μέχρι και σήµερα δεν είναι γνωστό τι ακριβώς προκαλεί την ΣΚΠ. Οι επιστήµονες όµως συµφωνούν ότι η βλάβη στη µυελίνη προέρχεται από ανώµαλη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήµατος. Το ανοσοποιητικό σύστηµα είναι διαµορφωµένο έτσι ώστε να προστατεύει τον οργανισµό από ιούς και βακτήρια. Στην περίπτωση όµως της ΣΚΠ, αλλά και σε όλα τα αυτοάνοσα, ο οργανισµός επιτίθεται στον εαυτό του.
Σε ποιους εµφανίζεται
Η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών µε ΣΚΠ είναι νέοι µεταξύ 20-40 ετών. Οι γυναίκες προσβάλλονται συχνότερα από τους άνδρες σε αναλογία 2:1.
Τα συµπτώµατα
Τα συµπτώµατα της ασθένειας διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή. Όπως επισηµαίνει ο κ. Δωρής: «Το µέρος του κεντρικού νευρικού συστήµατος που επηρεάζεται είναι αυτό που διαφοροποιεί τα συµπτώµατα. Τα συνηθέστερα είναι:
- η µείωση της όρασης στο ένα µάτι
- η διπλωπία
- το µούδιασµα ή η αδυναµία σε ένα ή περισσότερα άκρα του σώµατος
- η αστάθεια κατά το βάδισµα
- η κόπωση
- προβλήµατα οµιλίας και φωνής.
Όλα τα παραπάνω συµπτώµατα αξιολογούνται µόνον εάν η διάρκειά τους ξεπερνά τις 24 ώρες. Η διάγνωση βασίζεται στην κλινική εικόνα, ωστόσο η µαγνητική τοµογραφία εγκεφάλου και νωτιαίου µυελού, η µελέτη του εγκεφαλονωτιαίου υγρού καθώς και τα προκλητά δυναµικά ενισχύουν και επιβεβαιώνουν την παρουσία της νόσου».
Αντιµετώπιση της σκλήρυνσης κατά πλάκας
Οι προτεινόµενες θεραπείες για τη ΣΚΠ προκύπτουν πάντα µέσα από τη συνεχή αναζήτηση της αιτίας της νόσου. Αν και µέχρι στιγµής δεν έχει βρεθεί οριστική θεραπεία, πολλές µέθοδοι αντιµετώπισης της ασθένειας έχουν αποδειχτεί βοηθητικές. Πρωταρχικοί στόχοι της θεραπείας είναι η αποκατάσταση της λειτουργίας ύστερα από επεισόδιο, η πρόληψη νέων επεισοδίων και η πρόληψη της αναπηρίας. Σήµερα η επιστήµη, έχοντας πολλά εργαλεία στα χέρια της, είναι σε θέση να περιορίσει, µέχρι και να µηδενίσει σε ορισµένες περιπτώσεις, τον αριθµό των υποτροπών.
Τα καλά νέα
Όπως τονίζει ο γιατρός «η πρόγνωση της νόσου έχει αλλάξει σηµαντικά προς το καλύτερο τα τελευταία 20 χρόνια. Όλη η σύγχρονη θεραπευτική φροντίδα αποσκοπεί στην αναστολή της εξέλιξης της νόσου. Τα χρόνια υπολείµµατα, δυστυχώς, δεν είναι αναστρέψιµα µε τα ισχύοντα µέχρι σήµερα δεδοµένα. Έτσι, είναι εξαιρετικά σηµαντική η ταχεία διάγνωση αλλά και η έγκαιρη θεραπεία.
Χρειάζεται το κατάλληλο φάρµακο την κατάλληλη στιγµή, προκειµένου να αποφευχθεί η εµφάνιση αναπηρίας. Είναι, λοιπόν, πολύ σηµαντικό, η εµπειρία και οι γνώσεις που έχει ένας νευρολόγος να εφαρµόζονται τη σωστή στιγµή και µε τον καλύτερο τρόπο. Επίσης, µεγάλο ρόλο παίζει και η ικανότητα και η ψυχική δύναµη του ασθενούς να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της θεραπείας, που πολλές φορές δεν είναι εύκολη».
Η θεραπεία για την σκλήρυνση κατά πλάκας
Μια νέα θεραπευτική επιλογή έχουν οι ασθενείς µε ΣΚΠ. Η πεγκυλιωµένη ιντερφερόνη β-1α θεωρείται πρωτοπόρα και διαφέρει από τις µέχρι τώρα θεραπείες, αφού µπορεί να χορηγηθεί από τον ίδιο τον ασθενή, σε ενέσιµη µορφή, µία φορά ανά δύο εβδοµάδες.
Η χορήγηση γίνεται µε τη βοήθεια ειδικής συσκευής, που µοιάζει µε αυτή της πένας χορήγησης ινσουλίνης που χρησιµοποιούν οι διαβητικοί. Έτσι, η διαδικασία απλοποιείται και ο ασθενής πονάει λιγότερο. Μάλιστα, η νέα θεραπεία εντάχθηκε στη θετική λίστα των αποζηµιούµενων φαρµάκων του ΕΟΠΥΥ και µπορεί να χορηγείται µε 100% κάλυψη των ασφαλιστικών ταµείων.
30%µπορεί να µειωθεί ο κίνδυνος εµφάνισης ΣΚΠ καταναλώνοντας περίπου 6 µικρά φλιτζάνια καφέ την ηµέρα (πάνω από 900ml), σύµφωνα µε πρόσφατη σουηδική έρευ να. Σε δηµοσίευµα της βρετανικής Telegraph, µάλιστα, αναφέρεται ότι η προστατευτική δράση του καφέ µάλλον οφείλεται στις νευροπροστατευτικές ιδιότητες της καφεΐνης, η οποία παράλληλα καταστέλλει τις φλεγµονές στο σώµα και ενεργοποιεί το κεντρικό νευρικό σύστηµα.
Όσο κι αν η εξέλιξη της νόσου αποτελεί πρόκληση για τον ασθενή, ιδιαίτερα στις νεαρές ηλικίες, η ΣΚΠ δεν είναι θανατηφόρα ασθένεια, αφού τα άτοµα που νοσούν έχουν σχεδόν το ίδιο προσδόκιµο ζωής µε τον Μ.Ο.
Δες και αυτό: Περνάς βαριά την περίοδο σου; Δες από τι μπορεί να πάσχεις
Από την Έρρικα Λευθέρη Με την επιστηµονική συνεργασία του νευρολόγου Στέλιου Δωρή (www.nevrologos.gr)
