Στην κετογονική δίαιτα, γίνεται μια στροφή στον μεταβολισμό, ώστε να χρησιμοποιεί κυρίως ενέργεια που προέρχεται από την καύση λίπους και όχι από υδατάνθρακες όπως γίνεται φυσιολογικά.
Σχεδόν έναν αιώνα πριν, στο νοσοκομείο John Hopkins στη Βαλτιμόρη, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι μία ειδική διατροφή μπορούσε να βοηθήσει όσους έπασχαν από επιληψία.
Από τότε περισσότερες από 200 επιστημονικές μελέτες αποδεικνύουν τα θεαματικά οφέλη της κετογονικής δίαιτας σε όσους πάσχουν από μια σειρά από σημαντικές ασθένειες. Ταυτόχρονα όμως η κετογονική δίαιτα που στηρίζεται στην κατανάλωση καλών λιπαρών, πρωτεΐνης και καθαρών υδατανθράκων αποδείχθηκε ιδιαίτερα αποτελεσματική και σε όσους ήθελαν να χάσουν βάρος.
Τι είναι οι κετώνες που έχει η κετογονική δίαιτα
Η κετογονική δίαιτα ή κετονική δίαιτα, είναι μια δίαιτα που προκαλεί την αύξηση κετονών ή αλλιώς κετονικών σωματίων στο αίμα. Τα κετονικά σωμάτια, είναι ουσίες στο αίμα, που δημιουργούνται από την καύση λίπους η οποία είναι ατελής. Με άλλα λόγια είναι προϊόντα αποδόμησης του λίπους.
Κυρίως αυτό γίνεται όταν τα διαθέσιμα ποσά ενέργειας από υδατάνθρακα στον οργανισμό είναι πολύ χαμηλά. Στην κετογονική δίαιτα, γίνεται μια στροφή στον μεταβολισμό, ώστε να χρησιμοποιεί κυρίως ενέργεια που προέρχεται από την καύση λίπους και όχι από υδατάνθρακες όπως γίνεται φυσιολογικά.
Η κετογονική δίαιτα πρακτικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν είναι μια δίαιτα, αλλά μια θεραπεία απολίπωσης του οργανισμού όσον αφορά το αδυνάτισμα, και άλλες ασθένειες που εμπλέκονται με διαταραχές λιπιδίων στο αίμα αλλά και το ποσοστό λιπώδους ιστού γενικότερα.
Οι εφαρμογές στην κλινική πράξη που έχει μια κετογονική δίαιτα δεν περιορίζονται μόνο στη μείωση του λίπους του οργανισμού αλλά η μεταβολική κατάσταση της κέτωσης που δημιουργούν, είναι θεραπευτική για πάρα πολλές άλλες περιπτώσεις υγείας.
Φυσιολογική τιμή κετόνης στο αίμα = κάτω από 0.6 mmol/l
Θεραπευτική δράση κετογονικής δίαιτας
Ισχυρά αποδεδειγμένη
- Επιληψία
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Παχυσαρκία – Αύξηση λίπους
- Υπερλιπιδαιμίες (χοληστερίνη-τριγλυκερίδια)
- Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS)
- Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS)
- Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ΓΟΠ και την καούρα
- Μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (NAFLD)
ΚΑΛΑ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
- Νόσος Alzheimer
- Νόσος Parkinson
- Άνοια
- Σχιζοφρένεια, διπολική και άλλες ψυχικές ασθένειες
- Ναρκοληψία και άλλες διαταραχές του ύπνου
- Αθλητική επίδοση
ΤΟΜΕΙΣ ΣΕ ΕΡΕΥΝΑ
- Καρκίνος
- Ινομυαλγία
- Χρόνιος πόνος
- Ημικρανίες
- Τραυματική εγκεφαλική βλάβη
- Εγκεφαλικό επεισόδιο
- Ασθένεια των ούλων και φθορά των δοντιών
- Ακμή
- Βελτίωση της όρασης
- Αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση (ALS)
- Η σκλήρυνση κατά πλάκας (MS) και η νόσος του Huntington
- Αντιγηραντική δράση
- Νεφρική Νόσος
- Το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών (ΣΑΠ)
- Αρθρίτιδα
- Αλωπεκία και απώλεια μαλλιών
- Σύνδρομο ανεπάρκειας GLUT1
Όμως, υπάρχει ένα κομβικό σημείο να διαλευκάνουμε, γιατί πολλές φορές και κατά καιρούς έχουν προταθεί διάφορα είδη κετογονικής δίαιτας και αφορά περισσότερο στο αδυνάτισμα.
Εάν στην κετογονική δίαιτα η αύξηση της κετόνης στο αίμα, προέρχεται από την υπερβολική λήψη λιπαρών στη διατροφή μας (ως αντίδραση του οργανισμού προς την ισορροπία) είναι η κακή πλευρά της υπόθεσης. Αν είναι προϊόν αποδόμησης λίπους των λιποαποθηκών μας, είναι το θαύμα της διαιτολογίας στο αδυνάτισμα.
Αν οι κετόνες προέρχονται από το υπερβολικό λίπος της τροφής δεν είναι πρόβλημα μερικές φορές, αν την κετογονική δίαιτα, τη χρειαζόμαστε για θεραπευτικούς σκοπούς πχ. την επιληψία. Η κετογονική δίαιτα, πρέπει να γίνεται πάντα, κάτω από ιατρική παρακολούθηση και μετά από πλήρη εργαστηριακό έλεγχο.
Είναι οποιαδήποτε δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακα, κετογονική δίαιτα;
Αυτό απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Το αποτέλεσμα μια κετογονικής δίαιτας, που είναι μια κατάσταση που λέγεται κέτωση δεν είναι η ίδια σε όλους τους ανθρώπους και μπορεί να μην επέλθει και ποτέ.
Πρέπει επίσης να ξεχωρίσουμε τη διατροφική κέτωση, μια κατάσταση μη επικίνδυνη για τον οργανισμό, από τη διαβητική κετοξέωση, μια επικίνδυνη κατάσταση που συμβαίνει στον Διαβήτη Τύπου 1 και εμπλέκεται με αρρύθμιστο διαβήτη και λιπόλυση ταυτόχρονα. Πολλές φορές θα έχετε ακούσει για δίαιτες χαμηλές σε υδατάνθρακες ή όπως λέγονται Very low carbohydrates diet και μαζί με τον όρο αυτό, τον όρο κετογονική δίαιτα.
Ο μεγαλύτερος παράγοντας για το αν ή είναι μια δίαιτα κετογονική, έχει πράγματι να κάνει με το πόσο χαμηλή σε υδατάνθρακες είναι. Μια μέτρια μείωση σε υδατάνθρακες μπορεί να είναι πολύ χρήσιμη σε πολλούς ανθρώπους, αλλά αυτό δεν είναι μια κετογονική δίαιτα.
H κατάλληλη ποσότητα υδατάνθρακα που χρειάζεται ένας άνθρωπος για να μπει σε κέτωση, είναι ατομική για τον κάθε άνθρωπο, και γι’ αυτό η κετογονική δίαιτα είναι μια πολύ προσωπική δίαιτα. Όχι ως προς το είδος των φαγητών αλλά προς τις αναλογίες και την παρακολούθηση της προσαρμοστικότητας του ανθρώπου που την εφαρμόζει. Ο λόγος είναι ότι για διαφορετικές δράσεις της κετογονικής δίαιτας χρειαζόμαστε διαφορετικό βαθμό κέτωσης.
Η κέτωση που παράγεται κατά την ιατρική νηστεία ή τον περιορισμό της πρόσληψης υδατανθράκων δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις στους περισσότερους ανθρώπους, από τη στιγμή που το σώμα θα προσαρμοστεί σε αυτή την κατάσταση.
Αυτό σημαίνει ότι πολλές φορές η κετογονική δίαιτα δεν είναι ανεκτή για πολλούς ανθρώπους (implementation of the diet). Yπάρχει μια μεταβατική περίοδος, που το σώμα προσαρμόζεται στη χρήση λιπών και κετόνης, αντί της γλυκόζης ως κύριο καύσιμο.
Όπως σε όλες τις θεραπείες και στην κετογονική δίαιτα μπορεί να υπάρξουν και επιπλοκές, συνήθως είναι ελαφρές και με παρακολούθηση και πρόληψη ίσως να μην εμφανιστούν ποτέ. Χρειάζεται εξειδικευμένο ιατρό σε αυτές τις διαιτοθεραπείες, μεγάλη εμπειρία και συνεχή follow-ups.
Επιπλοκές κετογονικής δίαιτας
- Φάση προσαρμογής
- Κόπωση
- Αδυναμία
- Ζάλη
- Ναυτία
- Έμετο
- Πονοκέφαλο
- Ευέξαπτη αντίδραση
- Δυσοσμία αναπνοής
- Υπογλυκαιμία
Οι επιπλοκές αυτές συνήθως εξαλείφονται αρκετά εύκολα, είναι στην φάση της απότομης αλλαγής του μεταβολισμού. Στους περισσότερους ανθρώπους διαρκεί την πρώτη εβδομάδα της δίαιτας, αν και σε μερικούς μπορεί να επεκταθεί.
Με μια σωστή προετοιμασία και με τις σωστές ρυθμίσεις σπάνια εμφανίζονται αλλά και ρυθμίζονται άμεσα από τον ιατρό με εμπειρία επί του θέματος. Σπάνια εμφανίζονται σε μικρής διάρκειας κετογονικές δίαιτες.
Χρόνια εφαρμογή
- Πολυουρία
- Αφυδάτωση
- Υποκαλιαιμία
- Υπονατριαιμία
- Υπερουριχαιμία
- Υπερασβεστιουρία
- Ανεπάρκεια ιχνοστοιχείων & βιταμινών
- Νεφρολιθίαση
- Αύξηση LDL
- Αύξηση Χοληστερόλης
Οι επιπλοκές αυτές αφορούν τα προγράμματα μεγάλης διάρκειας (πολλές φορές και για χρόνια) που κατά βάση εφαρμόζονται ως θεραπευτική αγωγή σε διάφορες ασθένειες. Κυρίως αφορούν προγράμματα με μεγάλη περιεκτικότητα σε λιπαρά (60-90% λιπαρά) όπως η δίαιτα Atkins και όχι τα προγράμματα VLCD ή PSMF. Παρ’ όλα αυτά οι περισσότερες επιπλοκές μπορούν να εξαλειφθούν και με ειδικούς διαιτητικούς χειρισμούς και φαρμακευτική αγωγή να μην εμφανιστούν.
Τα μακροχρόνια προγράμματα κετογονικής δίαιτας χρειάζονται συνεχή παρακολούθηση και follow-up από ειδικό ιατρό επί του θέματος καθ’ όλη την διάρκεια της θεραπείας. Οι κετογονικές δίαιτες δεν είναι απλές δίαιτες και θα πρέπει να εφαρμόζονται από γιατρούς, με εμπειρία επί του θέματος.
Από τον Dr Ιάκωβος Θεοδοσίου MD. DipU
Ιατρό – Διαιτολόγο
iakovos-theodosiou.com