ψυχικα ασθενείς συμπεριφορά
- Διαφήμιση -

Μπορεί µια απλή συνηθισµένη πρόταση να πληγώσει; «Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει» λέει ο σοφός λαός. Ειδικά όταν ο συνοµιλητής µας πάσχει από κάποια ψυχική ασθένεια, είναι απαραίτητο να σκεφτόµαστε διπλά τι θα του πούµε.

Ξέρεις πώς πρέπει να µιλήσεις σε έναν άνθρωπο µε ψυχική ασθένεια; Αρκετές φορές οι άνθρωποι επισκέπτονται έναν γιατρό µε σωµατικά συµπτώµατα αλλά φεύγουν από αυτόν χωρίς να έχουν εντοπίσει κάποια σωµατική δυσλειτουργία. Αντί αυτών, τα συµπτώµατα αποδεικνύονται ψυχοσωµατικά, που σηµαίνει ότι πηγή τους είναι µία ψυχική δυσλειτουργία του οργανισµού. «Δεν έχεις τίποτα, όλα είναι στο µυαλό σου» λένε ενδεχοµένως καλοπροαίρετα κάποιοι γνωστοί και φίλοι.

- Διαφήμιση -

Δυστυχώς, έχει παρατηρηθεί ότι ακόµη και το παραϊατρικό προσωπικό µπορεί να κάνει ακατάλληλες και επικριτικές παρατηρήσεις στον ασθενή χωρίς να αντιλαµβάνονται πόσο πληγώνουν µε τα λόγια τους. Επαγγελµατίες ψυχικής υγείας αναφέρουν ότι αρκετά άτοµα κοροϊδεύουν τους γνωστούς ή συναδέλφους τους µε ψυχική ασθένεια ή που απλά έχουν επισκεφθεί έναν ψυχολόγο. Ευτυχώς όµως, οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν ότι το να εκφραστείς προσβλητικά σε έναν άνθρωπο µε ψυχική ασθένεια, δεν είναι µόνο ανεπίτρεπτο αλλά και απάνθρωπο! Ωστόσο, υπάρχουν στιγµές που µπορεί να παρερµηνευθούν ακόµη και τα πια απλά λόγια, επειδή ο άνθρωπος που τα ακούει βρίσκεται σε ευάλωτη θέση. Η αλήθεια είναι ότι µπορεί να είναι δύσκολο κάποιος να βρει το σωστό σχόλιο σε κάποιον που αντιµετωπίζει συναισθηµατικές δυσκολίες. Σύµφωνα µε τον κλινικό ψυχολόγο Ράιαν Χάους «τα προβλήµατα ξεκινούν όταν οι άνθρωποι έχουν την πεποίθηση ότι η ψυχική ασθένεια είναι ένα σηµάδι συναισθηµατικής αδυναµίας, είναι κάτι που µπορεί γρήγορα να ξεπεραστεί µε κάποιες τετριµµένες καθηµερινές συµβουλές».

Τι δεν πρέπει να πεις σε έναν ψυχικά ασθενή…

Ασχολήσου µε κάτι για να µην σκέφτεσαι.

Αν υπάρχει σοβαρή ψυχική ασθένεια, το να πεις στον ασθενή να ασχοληθεί µε «κάτι» για να µην το σκέφτεται, δεν πρόκειται να λειτουργήσει, ούτε καν προσωρινά, υποστηρίζει ο Χάους. Αφού ο άνθρωπος προσπαθήσει µε δύναµη να απεµπλακεί και έχοντας βιώσει διάφορες εκτροπές, θα εξακολουθήσει να παραµένει µε τις ίδιες δυσκολίες. Αγνοώντας την ψυχική ασθένεια, δεν την αποµακρύνεις.

Γιατί δεν θέλεις να γίνεις καλά;

Αυτό είναι το πιο οδυνηρό πράγµα που µπορεί να πει κάποιος σε έναν ψυχικά ασθενή. Ενώ το πρόσωπο που λέει κάτι τέτοιο µπορεί να µην έχει κακή πρόθεση, η φράση εξακολουθεί να έχει ισχυρή αρνητική επίδραση. Μοιάζει να κατηγορείς τον ψυχικά ασθενή ότι είναι ηθεληµένα άρρωστος και ότι δεν έχει κανένα συµφέρον να θέλει να είναι υγιής, µε συνέπεια να δηµιουργείται η εντύπωση ότι είναι πολύ τεµπέλης ή ανίκανος να κάνει ό, τι χρειάζεται για να γίνει καλύτερα ή ακόµα χειρότερα ότι έχει δευτερογενές όφελος προσποιούµενος ότι είναι άρρωστος.

Άλλαξε τη συµπεριφορά σου

Ενώ µια αλλαγή στην αντιµετώπιση θα µπορούσε να συνεισφέρει θετικά, από µόνη της δεν θεραπεύει ψυχικές ασθένειες όπως τη Διαταραχή Ελλειµµατικής Προσοχής – Υπερκινητικότητα, τη Διπολική Διαταραχή, τη Σχιζοφρένεια ή το Μετατραυµατικό Στρες, δηλώνει ο Χάους. Και η αλλαγή συµπεριφοράς κάποιου δεν είναι τόσο εύκολη. «Είναι εξαιρετικά δύσκολο για έναν υψηλής λειτουργικότητας άνθρωπο να αλλάξει τη στάση του, πόσο µάλλον όταν κάποιος είναι εξασθενηµένος από µια κουραστική ψυχική ασθένεια».

Σταµάτα να επικεντρώνεσαι στα κακά πράγµατα και ξεκίνα να ζεις!

Ένα από τα πιο συνηθισµένα λάθη είναι να πούµε σε ένα άτοµο να σταµατήσει να επικεντρώνεται στον εαυτό του ή στα κακά πράγµατα ή στο παρελθόν του και να αρχίσει να ζει. Γιατί είναι αυτό τόσο προβληµατικό; Διότι µπορεί να κάνει το άτοµο να αισθάνεται ακόµα χειρότερα για τον εαυτό του. Αντιλαµβανόµενοι στο µυαλό τους οι ψυχικά ασθενείς το γεγονός ότι δεν µπορούν να το επιτύχουν, τους κάνει να πιστεύουν ότι αποτυγχάνουν περισσότερο.

Έχεις όλα όσα χρειάζεσαι για να γίνεις καλά!

Μπορεί να υπάρχουν πολύ καλές προθέσεις, αλλά αυτή η φράση ακούγεται ενοχοποιητική, ότι δηλαδή το άτοµο δεν προσπαθεί αρκετά σκληρά. Επιπρόσθετα, αυτό θα µπορούσε ακόµη και να µην είναι ακριβές. Μερικές φορές οι άνθρωποι δεν έχουν όλα όσα χρειάζονται για να βελτιωθούν. Μερικές φορές χρειάζονται µια µικρή βοήθεια, ξεκινώντας από την κατανόηση.

Ο καθένας βιώνει ένα φάσµα συναισθηµάτων. Για παράδειγµα, ο καθένας µας µπορεί να αισθάνεται λυπηµένος κατά καιρούς. Αλλά η θλίψη µερικές ηµέρες, δεν είναι το ίδιο όπως «ένας απελπισµένος λάκκος απόγνωσης, όπου όλα είναι τόσο σκοτεινά που δεν θυµάσαι πώς είναι το φως», όπως πολύ τροµακτικά περιγράφει την κατάθλιψη ένας ασθενής. Το συναίσθηµα του άγχους επίσης δεν είναι το ίδιο µε µια κρίση πανικού η οποία βιώνεται σαν «µια τροµακτική αστραπή απελπισίας, µία αυτολύπηση, ένα µίσος προς τον ίδιο τον εαυτό και την απόλυτη βεβαιότητα ενός άµεσου θανάτου».

Απλά προσευχήσου και θα περάσει

Η προσευχή είναι µία ισχυρή δύναµη για πολλούς ανθρώπους. «Αλλά αυτή η συµβουλή δεν µπορεί να ελαχιστοποιήσει το πρόβληµα, να αγνοήσει πολλές αποδεδειγµένες ιατρικές και ψυχολογικές θεραπείες. Μπορεί ακόµη και να κάνει κάποιον να αισθάνεται σαν να µην έχει θεραπευθεί επειδή δεν πιστεύει αρκετά» λέει ο Χάους.

Γιατί δεν µπορείς να δουλέψεις;

Αναµφίβολα είναι δύσκολο να παρακολουθείς κάποιον που είναι έξυπνος και ικανός να αδυνατεί να εργαστεί. Αλλά να λέµε σε ένα άτοµο που ήδη αγωνίζεται µε την ψυχική ασθένεια ότι είναι τεµπέλης, ότι βρίσκει δικαιολογίες ή δεν προσπαθεί αρκετά σκληρά, µπορεί να είναι απίστευτα οδυνηρό.

Έχεις την ίδια ασθένεια µε τον…

Υπάρχουν περιπτώσεις που δεν γνωρίζουµε τι είναι η ψυχική ασθένεια αλλά υποθέτουµε και κάνουµε συγκρίσεις µε γνωστούς µας . Είναι επικίνδυνο να πεις: «Ήξερα έναν συγγενή µου που είχε κατάθλιψη και αυτοκτόνησε!» ή «Ξέρω τι έχεις, το είχε ένας θείος µου ο οποίος εξαφανίστηκε και δεν τον βρήκαµε ποτέ!»

Παγκόσµια Ηµέρα Ψυχικής Υγείας

Από το 1992 στις 10 Οκτωβρίου γιορτάζεται η Παγκόσµια Ηµέρα Ψυχικής Υγείας µε στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού για τις ψυχικές ασθένειες. Ο αριθµός των πασχόντων από κατάθλιψη, σε όλο τον κόσµο ξεπερνά τα 154 εκατοµµύρια, ενώ ως το 2020 πιστεύεται ότι θα είναι η δεύτερη αιτία θανάτου. Οι πάσχοντες από σχιζοφρένεια είναι 25 εκατοµµύρια, ενώ 95 εκατοµµύρια υποφέρουν από διαταραχές σχετιζόµενες µε κατάχρηση αλκοόλ. Στην Ελλάδα, σύµφωνα µε πανεπιστηµιακές έρευνες, µόλις το 80% όσων πάσχουν από κατάθλιψη αναζητούν βοήθεια και λιγότερο από το 50% προσφεύγει στη στήριξη του ιατρού. Ένα 10 µε 12% του συνόλου του πληθυσµού όλων των ηλικιών πάσχει από ψυχικές ασθένειες.

Εστιάζοντας στις σωστές απαντήσεις

Μήπως είναι καλύτερο να µην πεις απολύτως τίποτα; «Η σιωπή είναι, σύµφωνα µε την εµπειρία µου, η χειρότερη απάντηση επειδή συνήθως ερµηνεύεται αρνητικά», υποστηρίζει ο Χάους.

Είναι καλύτερο να πεις:

  • Δείξε την αληθινή ανησυχία σου: «Έχεις κρίσεις πανικού; Λυπάµαι πολύ που το ακούω αυτό. Από όσα έχω ακούσει, αυτό µπορεί να είναι πολύ δύσκολο».
  • Δήλωσε την υποστήριξή σου: «Πες µου αν χρειάζεσαι κάτι. Είµαι εδώ ακόµα κι αν θέλεις απλά να µου µιλήσεις».
  • Μίλησε µε τον ίδιο τρόπο όπως και πριν. Έτσι θα ξέρει ότι η σχέση σας παραµένει ίδια. Πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο, απλά αντιµετωπίζει ένα θέµα που είναι λιγότερο εµφανές από ένα σπασµένο χέρι ή µία γρίπη.

Όταν πρόκειται για την ψυχική ασθένεια, οι άνθρωποι αντιδρούν υπερβολικά. Μπορεί να δείξουν πλήρη αδιαφορία ή να κάνουν εξωφρενικά σχόλια. Αν δεν ξέρεις πώς να συµπεριφερθείς, ο Χάους προτείνει να προσφέρεις «συµπόνια, στήριξη και σταθερότητα στη σχέση και να αφήσεις τις συµβουλές για τους ψυχολόγους». Κάθε συµβουλή πέρα από το «ελπίζω να βρεις µία καλή και σωστή θεραπεία» και «είµαι στη διάθεσή σου να µου µιλήσεις οποιαδήποτε στιγµή» µπορεί να βιωθεί ως προσβλητική και να προκαλέσει ακόµη περισσότερα προβλήµατα.

Ευχαριστούµε για την αναδηµοσίευση το PsychologyNow.gr – Η Ψυχολογία είναι ο Κόσµος µας.

Διαβάστε επίσης:

- Διαφήμιση -
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ