Νιώθεις το λαιµό σου να σε «γρατζουνάει» και ο πονόλαιμος δε λέει να φύγει; Δυσκολεύεσαι να καταπιείς και το φαγητό έπαψε να είναι απόλαυση; Διάβασε τι µπορείς να κάνεις για να σταµατήσει ο λαιµός σου να είναι… γυαλόχαρτο.
Ο πόνος στο λαιµό είναι σύµπτωµα πολλών παθήσεων. Οι φλεγµονές ευθύνονται για τις περισσότερες περιπτώσεις πόνων στο λαιµό και είναι µεταδοτικές. Συνήθως οφείλονται είτε σε ιούς που προκαλούν τη γρίπη, το κοινό κρυολόγηµα και τη λοιµώδη µονοπυρήνωση, είτε σε µικρόβια όπως είναι ο στρεπτόκοκκος, το µυκόπλασµα και ο αιµόφιλος.
Φλεγµονές από ιούς και πονόλαιμος
Οι περισσότεροι ιογενείς πόνοι στο λαιµό συνοδεύουν τη γρίπη ή το κρυολόγηµα. Συνυπάρχουν συνήθως µπούκωµα και καταρροή της µύτης, φτέρνισµα και γενικευµένοι πόνοι. Οι ιοί αυτοί είναι πολύ µεταδοτικοί, ειδικά το χειµώνα. Το σώµα µας σε µια εβδοµάδα περίπου δηµιουργεί αντισώµατα, που καταστρέφουν τους ιούς.
Άλλες ιογενείς φλεγµονές που κάνουν πόνο στο λαιµό είναι η ιλαρά, η ανεµοβλογιά, ο κοκίτης, η οξεία λαρυγγίτιδα και ο έρπης.
Υπάρχει µια ιογενής φλεγµονή που χρειάζεται περισσότερο από µία εβδοµάδα για να περάσει και λέγεται λοιµώδης µονοπυρήνωση. Σε αυτή ο ιός εγκαθίσταται στο λεµφικό σύστηµα προκαλώντας µεγάλη διόγκωση στις αµυγδαλές, µε λευκές πλάκες στην επιφάνειά τους, καθώς και στους αδένες στο λαιµό, τις µασχάλες και τη βουβωνική χώρα. Ο πονόλαιµος είναι έντονος και µερικές φορές η αναπνοή γίνεται µε δυσκολία.
Μπορεί να επηρεάσει το συκώτι και φέρνει µεγάλη εξάντληση, που µπορεί να διαρκέσει 6 εβδοµάδες ή περισσότερο. Η λοιµώδης µονοπυρήνωση είναι σοβαρή αρρώστια στους εφήβους και λιγότερο σοβαρή στα παιδιά. Μπορεί να µεταδοθεί µε το φίληµα, από το στόµα στο χέρι, από το χέρι στο στόµα, ή από κοινές πετσέτες και σκεύη φαγητού.
Φλεγµονές από µικρόβια και πονόλαιμος
Ο στρεπτοκοκκικός λαιµός είναι φλεγµονή που προκαλείται από ειδικά στελέχη του στρεπτόκοκκου. Μπορεί να βλάψει τις βαλβίδες της καρδιάς (ρευµατικός πυρετός) και τα νεφρά (νεφρίτιδα) ή να προκαλέσει αµυγδαλίτιδα, οστρακιά, πνευµονία, ιγµορίτιδα και ωτίτιδα.
Το strep test από το λαιµό βοηθάει να βρεθεί ο στρεπτόκοκκος. Όταν είναι θετικό, πείθει το γιατρό να συστήσει αντιβιοτικό. Το strep test ίσως να µην εντοπίσει άλλα µικρόβια που κάνουν πονόλαιµο και χρειάζονται αντιβίωση. Για παράδειγµα, σε σοβαρές και χρόνιες περιπτώσεις αµυγδαλίτιδας ή αµυγδαλικού αποστήµατος το strep test µπορεί να είναι αρνητικό.
Αµυγδαλίτιδα: Οι αµυγδαλές στα πρώτα 2-3 χρόνια της παιδικής ηλικίας εµφανίζουν φλεγµονές, «δοκιµάζοντας» το περιβάλλον του παιδιού για να βοηθήσουν στην ανάπτυξη της ανοσίας του (αντισώµατα). Οι συχνοί πονόλαιµοι από αµυγδαλίτιδα (3-4 φορές το χρόνο για µερικά χρόνια) υποδηλώνουν ότι η φλεγµονή δεν εξαλείφεται τελείως µε τα αντιβιοτικά και ίσως χρειαστεί χειρουργική αφαίρεση των αµυγδαλών.
Η πιο επικίνδυνη φλεγµονή του λαιµού από µικρόβια είναι η επιγλωττίτιδα. Φλεγµαίνει το άνω τµήµα του λάρυγγα και προκαλείται πρήξιµο, που µπορεί να αποφράξει τον αεραγωγό. Απαιτείται άµεση ιατρική φροντίδα στο νοσοκοµείο.
Αλλεργία: Τα αλλεργιογόνα (γύρεις, µύκητες, σκόνη σπιτιού, τρίχωµα γάτας ή σκύλου) που ερεθίζουν τη µύτη όταν εισπνέονται, είναι συνήθεις αιτίες πονόλαιµου για ανθρώπους µε αλλεργία σε αυτά.
Ερεθισµός του λαιµού: Στη διάρκεια των κρύων χειµερινών µηνών, η ξηρή θέρµανση µπορεί να δηµιουργήσει επαναλαµβανόµενο πονόλαιµο µε αίσθηµα ξηρότητας, ειδικά το πρωί. Όσοι έχουν βουλωµένη µύτη που προκαλεί στοµατική αναπνοή, υποφέρουν επίσης από ξηρό λαιµό και χρειάζονται εξέταση και θεραπεία της µύτης. Οι ρύποι, τα χηµικά και ο καπνός στον αέρα µπορεί να ερεθίσουν τη µύτη και το λαιµό. Το κάπνισµα, τα αλκοολούχα ποτά και τα πικάντικα φαγητά ερεθίζουν πολλές φορές το λαιµό.
Παλινδρόµηση: Μερικές φορές, υγρά από το στοµάχι ανεβαίνουν στο λαιµό και κάνουν πονόλαιµο, ιδίως το πρωί. Μπορεί να συνυπάρχει κάψιµο ή κόµπος στο λαιµό και βραχνάδα.
Όγκοι: Οι όγκοι του λαιµού, της γλώσσας και του λάρυγγα σχετίζονται (αλλά όχι πάντα) µε µακροχρόνια χρήση καπνού και οινοπνεύµατος. Ο πονόλαιµος και η δυσκολία στην κατάποση, µερικές φορές µε πόνο που αντανακλά στο αυτί, µπορεί να είναι συµπτώµατα τέτοιου όγκου.
Πότε πρέπει να δω γιατρό και ο πονόλαιμος είναι ανησυχητικός;
Τα ακόλουθα συµπτώµατα θα σε προειδοποιήσουν να δεις το γιατρό σου:
- έντονος πονόλαιµος
- πόνος που διαρκεί πάνω από 5-7 ηµέρες
- δυσκολία στην αναπνοή
- δυσκολία στην κατάποση
- δυσκολία στο άνοιγµα του στόµατος
- πόνος στο αυτί
- εξάνθηµα
- πυρετός (πάνω από 38,3°C)
- φλέµα στο λαιµό ή αίµα στο σάλιο
- συχνά επαναλαµβανόµενος πονόλαιµος
- εξόγκωµα στο λαιµό
- βραχνάδα που διαρκεί πάνω από δύο εβδοµάδες
Πώς µπορώ να θεραπεύσω τον πονόλαιµό µου;
Ένας ελαφρύς πονόλαιµος που σχετίζεται µε κρυολόγηµα ή γρίπη µπορεί να γίνει λιγότερο ενοχλητικός µε τους εξής τρόπους:
- Αύξησε τα υγρά που πίνεις. Το ζεστό τσάι µε µέλι είναι το καλύτερο σπιτικό γιατρικό.
- Χρησιµοποίησε υγραντήρα ή άλλη σχετική συσκευή στο υπνοδωµάτιό σου.
- Κάνε γαργάρες µε χλιαρό αλατόνερο αρκετές φορές τη µέρα (1/3 κουταλάκι του γλυκού αλάτι σε µισό ποτήρι νερό).
- Πάρε ελαφρά παυσίπονα (Depon, Dolal, Panadol, Brufen κ.λπ.).
- Μην καταναλώνεις κρύες ή καυτερές τροφές.
- Χρησιµοποίησε ειδικές καραµέλες, φαρµακευτικές παστίλιες (απελευθερώνουν τις δραστικές ουσίες αργά και για αρκετά λεπτά) και spray που θα βρεις στο φαρµακείο.
- Να τρως υγιεινά.
- Πίνε πορτοκαλάδες, που είναι πλούσιες σε βιταµίνη C.
- Να κοιµάσαι τουλάχιστον 7 ώρες.
Δες και αυτό: Μήπως πάσχεις από τη νόσο των αναψυκτικών; Τι είναι – Ποια τα σημάδια
Από τον Ευθύµιο Χριστόπουλο
Χειρουργό Ωτορινολαρυγγολόγο, Διδάκτορα Πανεπιστηµίου Αθηνών
